Een schoorsteen lijkt van buitenaf vaak robuust, maar in werkelijkheid is het een kwetsbaar bouwdeel dat dagelijks wordt blootgesteld aan regen, vorst, wind en temperatuurschommelingen. Hierdoor ontstaan in de loop der jaren scheuren, poreus metselwerk en lekkages. Je kunt een schoorsteen laten renoveren door een vakman, maar veel huiseigenaren vragen zich af: kan ik mijn schoorsteen ook zelf renoveren?
Het antwoord is: ja, dat kan – mits je weet wat je doet, veilig werkt en het juiste gereedschap en materiaal gebruikt. In deze blog leer je stap voor stap hoe je een schoorsteen zelf kunt renoveren, wat het kost, welke fouten je moet vermijden, en wanneer het verstandiger is om toch een professional in te schakelen.
Waarom een schoorsteen renoveren?
Een verouderde of beschadigde schoorsteen kan grote schade veroorzaken. Door scheuren of slecht voegwerk dringt vocht binnen, dat in de winter uitzet en stenen doet barsten. Ook kunnen lekkages ontstaan die via het dak naar binnen trekken. Verder kan slecht onderhouden metselwerk leiden tot instortingsgevaar bij hevige storm.
Belangrijke signalen dat je schoorsteen aan renovatie toe is:
- Loszittende of afbrokkelende stenen
- Scheuren in het voegwerk
- Witte uitslag (zoutuitbloei) op de stenen
- Lekkages of vochtplekken rondom de schoorsteen
- Slecht trekkende kachel of stank in huis
Door tijdig in te grijpen, voorkom je dat een kleine reparatie uitgroeit tot een complete vervanging.
Schoorsteen zelf renoveren: wat heb je nodig?
Voor een renovatieproject heb je het volgende gereedschap en materiaal nodig:
- Steiger of stabiele ladder
- Metselhamer, voegbeitel en troffel
- Emmer, spons en borstel
- Voegmortel (bij voorkeur waterdicht)
- Metselmortel of kant-en-klaar voegmiddel
- Schoorsteenlood (40–60 mm in de voeg, conform Bouwbesluit)
- Loodkit of polysulfidekit
- Eventueel schoorsteenkap of afdekkap
Daarnaast is veiligheid het belangrijkste: draag altijd een valharnas bij hoge daken en werk met goedgekeurde klim- of steigerconstructies.
Stappenplan: zelf je schoorsteen renoveren
Stap 1: Inspectie en voorbereiding
Bekijk eerst de volledige staat van je schoorsteen. Let op scheuren, poreuze stenen, lekkageplekken en de staat van het lood. Controleer ook of de bovenplaat (de afdekplaat) nog waterdicht is en of het voegwerk niet loslaat.
Maak daarna de omgeving vrij: verwijder bladeren, mos en loszittend metselwerk. Reinig de stenen met een staalborstel en spoel ze af met water zodat nieuw voegwerk goed hecht.
Stap 2: Oud voegwerk verwijderen
Gebruik een voegbeitel of voegzaag om het oude voegwerk 1,5 tot 2 cm diep uit te hakken. Doe dit zorgvuldig zodat je de baksteen niet beschadigt.
Na het verwijderen van het oude voegwerk spoel je de voegen schoon met water en laat je de muur goed drogen. Dit zorgt voor een betere hechting van de nieuwe mortel.
Stap 3: Metselwerk herstellen
Zijn er bakstenen beschadigd of afgebrokkeld? Hak deze er voorzichtig uit en metsel nieuwe stenen terug met verse metselmortel. Zorg dat de stenen mooi vlak liggen en dat de voegen overeenkomen met de rest van het metselwerk.
Laat de herstelde delen minstens 24 uur uitharden voordat je begint met voegen.
Stap 4: Voegwerk vernieuwen
Meng voegmortel volgens de voorschriften en breng deze stevig aan in de voegen met een voegspijker of troffel. Druk de mortel goed aan en strijk het voegwerk glad.
Gebruik bij voorkeur een cementgebonden voegmortel met hydrofobe (waterafstotende) eigenschappen. Dit voorkomt dat vocht in de schoorsteen trekt.
Na het voegen verwijder je overtollige mortelresten met een vochtige spons. Laat het geheel vervolgens 24 tot 48 uur drogen, afhankelijk van de weersomstandigheden.
Stap 5: Loodslabben vernieuwen
Controleer of het lood rondom de schoorsteen nog goed aansluit op het dak. Oud lood dat gescheurd of losgeraakt is, moet worden vervangen.
Snijd het oude lood los, maak de voeg schoon en plaats nieuw bladlood (40–60 mm) in de voeg, zoals het Bouwbesluit voorschrijft.
Bevestig het lood met RVS-loodnagels en werk de bovenrand af met een loodvriendelijke kit. Het lood moet minimaal 15 cm overlappen op het dak en schuin aflopen voor een goede waterafvoer.
Stap 6: Schoorsteen afdekken of impregneren
Breng bovenop de schoorsteen een nieuwe betonnen afdekplaat aan met druiprand, of monteer een schoorsteenkap om regeninslag te voorkomen.
Wil je extra bescherming? Behandel het metselwerk met een waterafstotende impregneerlaag. Dit dringt in de steen en voorkomt dat vocht wordt opgenomen, zonder de ademhaling van het metselwerk te verstoren.
Veelvoorkomende fouten bij doe-het-zelf renovaties
- Te snel voegen bij warm weer – De mortel droogt te snel, waardoor hij loskomt.
- Geen rekening houden met uitzetting van lood – Lood moet altijd met speling worden bevestigd.
- Verkeerde voegmortel gebruiken – Gebruik nooit gips of zachte kalkmortel, deze is niet bestand tegen vorst.
- Geen controle van binnenuit – Kijk ook in het rookkanaal of er scheuren of losse stukken zitten.
- Geen goede afwatering – Een vlakke afdekplaat of fout geplaatste loodslab zorgt voor waterophoping en lekkage.
Vrijblijvend contact schoorsteen zelf renoveren
Wat kost het om zelf je schoorsteen te renoveren?
De kosten hangen af van de omvang van het werk en de materialen die je gebruikt.
- Voegwerk vervangen: €25 – €40 per m²
- Losse stenen vervangen: €5 – €10 per steen
- Lood vernieuwen: €150 – €400
- Afdekplaat vervangen: €250 – €500
Volledige doe-het-zelf renovatie: gemiddeld tussen €300 en €1.000, afhankelijk van de grootte van je schoorsteen.
Ter vergelijking: laat je het volledig door een dakdekker uitvoeren, dan liggen de kosten tussen €800 en €1.800, maar dan heb je garantie en professioneel afgewerkt werk.
Wanneer beter niet zelf renoveren?
Sommige situaties vragen om vakmanschap:
- Als het metselwerk structureel scheef of instabiel staat.
- Als er veel scheuren in het kanaal lopen (mogelijk rookgasgevaar).
- Bij monumentale panden, waar specifieke mortels en regels gelden.
- Wanneer de schoorsteen lood- of zinkwerk op moeilijk bereikbare plekken heeft.
Een erkende dakdekker of schoorsteenrenovatiebedrijf beschikt over het juiste materieel en de ervaring om veilig te werken, zelfs op grote hoogte.
Extra tips voor duurzaamheid en onderhoud
- Laat de schoorsteen jaarlijks inspecteren, ook als hij niet meer in gebruik is.
- Reinig mos en aanslag één keer per jaar met een zachte borstel en lauw water.
- Werk kleine scheurtjes meteen bij voordat ze groter worden.
- Combineer een renovatie met het vernieuwen van lood of het impregneren van de gevel.
- Overweeg een zinken of aluminium kap: deze voorkomt inregenen én verlengt de levensduur van de schoorsteen.
Conclusie
Een schoorsteen zelf renoveren is goed te doen voor wie handig is en veilig werkt. Met het juiste gereedschap, goed voegwerk en kwalitatief lood kun je een lekkagevrij resultaat behalen dat weer tientallen jaren meegaat. Let echter op bij structurele schade of instortingsgevaar – dan is het inschakelen van een professional de beste keuze.
De kosten zijn relatief laag als je het zelf uitvoert, terwijl de winst groot is: minder vochtproblemen, een mooier dak en een veiligere woning.
👉 Actie: Controleer dit weekend de staat van je schoorsteen. Zie je scheuren, los lood of poreus voegwerk? Dan is dit hét moment om te beginnen met renoveren – of om vrijblijvend een inspectie te laten uitvoeren door een specialist.
