De ideale doorsnede van uw gemetselde schoorsteen: afmetingen, berekening & richtlijnen
1. In een notendop
De doorsnede van een schoorsteen, het effectieve rookgasdoorlaatvlak, bepaalt in grote mate de trek, veiligheid en efficiëntie van uw haard of kachel. Een te kleine doorsnede geeft rookkansel en onvoldoende trek; een te grote zorgt voor warmteverlies en condensatie. In deze blog leert u alles over:
- De meest gebruikte formules voor ronde en rechthoekige kanalen
- Bouwkundige richtlijnen en verhouding tot de haardopening
- Praktische voorbeelden van veelvoorkomende maten
- Stappenplan om uw bestaande schoorsteen te beoordelen
- Veelgestelde vragen en slimme do’s & don’ts
2. Waarom de juiste doorsnede essentieel is
- Veilige rookafvoer: een juiste doorsnede voorkomt dat rook terug de leefruimte in wordt gedrukt.
- Optimale trek: de trek ontstaat door temperatuurverschil; een correcte doorsnede maximaliseert die natuurlijke ventilatie.
- Energie-efficiëntie: voorkom warmteverlies door te groot volume en verminder condensvorming in een te koud kanaal.
- Voorkomen van ophoping: voldoende doorsnede voorkomt creosoot- en roetafzetting, waardoor brandgevaar afneemt.
3. De basisformules per kanaalvorm
| Kanaalvorm | Doorsnede (A) | Formule |
|---|---|---|
| Rond | π · r² | A = π × (d/2)² |
| Rechthoekig | breedte × diepte | A = b × h |
- Voorbeeld rond kanaal: bij d = 180 mm → A = 3,1416 × (0,18 m/2)² ≈ 0,0254 m²
- Voorbeeld rechthoek: b = 200 mm, h = 140 mm → A = 0,20 m × 0,14 m = 0,028 m²
4. Bouwkundige richtlijnen & verhouding tot haardopening
Verhouding opening–kanaal
- Vaak geldt: doorsnede kanaal ≈ 1/10 van de vlamopening (stukvoorstuknorm).
- Voor een vlamopening van 0,6 m² (60 × 100 cm) is kanaaldoorsnede ≈ 0,06 m².
Minimale diameter voor kachels
- Houtkachel: Ø 150–200 mm.
- Open haard: Ø 200–250 mm, of gelijkwaardige rechthoekige doorsnede.
3 : 2–10-regel
- Kanaal steekt 0,90 m boven dakvlak uit (10) en 0,60 m boven obstakels binnen 3 m (2 binnen 3).
Monumentale of historische panden
- Soms afwijkende eisen uit monumentenvergunning; overleg met constructeur of gemeente.
Vrijblijvend contact wat is de doorsnede van een gemetselde schoorsteen?
5. Praktische voorbeelden
| Type installatie | Vlamopening Av | Vereiste kanaaldoorsnede Ak | Veelvoorkomende maat |
|---|---|---|---|
| Vrijstaande houtkachel | 0,03 m² | 0,003 m² | Ø 150 mm (0,0177 m²) |
| Open haard modern | 0,40 m² | 0,040 m² | Ø 230 mm (0,0415 m²) |
| Inbouw-haard gas | 0,02 m² | 0,002 m² | Ø 125 mm (0,0123 m²) |
Let op: vaak wil men een iets grotere doorsnede aanhouden voor ruimtelijke speling en betere trekregeling.
6. Stappenplan om uw schoorsteendoorsnede te controleren
Meet de binnenafmetingen
- Gebruik een schuifmaat of rolmaat in het kanaal.
Bereken de bestaande doorsnede
- Pas de formules uit paragraaf 3 toe.
Vergelijk met vlamopening
- Bereken Av/10 en kijk of Ak binnen ±10 % van die waarde valt.
Controle op vormafwijkingen
- Controleer of een ronde voering onregelmatigheden corrigeert; een rechthoekig gemaal kan hoekverlies opleveren.
Advies of aanpassing
- Bij te klein kanaal: verleng en voering met RVS/keramiek tot de juiste diameter.
- Bij te groot kanaal: installeer een binnenelement (liner) met reductieadapter.
7. Veelgestelde vragen
Kan ik een te groot kanaal kleiner maken?
Ja, met een binnenvoering (liner) of maatwerk betonnen voeringselementen.
Is een ovale doorsnede acceptabel?
Alleen als de equivalente ronde diameter voldoet; Aequi berekenen en vergelijken.
Hoe beïnvloedt isolatie de trek?
Geïsoleerde voeringen verhogen de rookgastemperatuur en daarmee de trek, zonder het metselwerk extra te belasten.
Wat gebeurt er bij een onjuiste verhouding?
- Te klein: rookterugslag, condens, creosootophoping.
- Te groot: slechte trek, warmteverlies en lage verbrandingstemperaturen.
Mag ik zelf aanpassen?
Kleine adapterwerkzaamheden kan een handige klusser, maar voering en structurele wijzigingen zijn vakwerk.
8. Praktische do’s & valkuilen
| ✔️ Do’s | ❌ Don’ts |
|---|---|
| Meet zorgvuldig de binnenmaat en bereken Ak | Gok niet op ‘ongeveer’, elke cm² telt |
| Installeer een RVS- of keramische voering bij twijfel | Probeer een metalen buis van willekeurige diameter |
| Plan de aanpassing vóór het stookseizoen | Zelf metselen zonder bouwkundige kennis |
| Controleer na aanpassing altijd de trek met een rooktest | Enkel vertrouwen op externe thermometers |
9. Conclusie & volgende stap
Een goed gekozen doorsnede is onmisbaar voor een veilige, comfortabele en energiezuinige rookafvoer. Met de basisformules, richtlijnen en voorbeelden in deze blog kunt u uw schoorsteen optimaal beoordelen en indien nodig aanpassen. Neem vandaag nog contact op met onze gecertificeerde schoorsteenmonteurs voor een vrijblijvende inspectie en advies op maat!
